ఒకమాటు కనుమోడ్చుచుందు బమ్మెరవారి
మందార మకరంద మధుర వృష్టి
ఒకమాటు మూర్కొనుచుందు తిమ్మనగారి
పారిజాత వినూత్న పరిమళమ్ము
ఒకమాటు చవిచూచుచుందు పెద్దనగారి
ద్రాక్షాగుళుచ్ఛ సుధా సుధార
ఒకమాటు విహరించుచుందు పింగళివారి
వరకళాపూర్ణ సౌవర్ణ శిఖరి
ఒకట కవితా కుమారితో నూగుచుందు
గగన గంగా తరంగ శృంగారడోల
ఆంధ్ర సాహిత్య నందనోద్యాన సీమ
నర్థి విహరించు “ఆంధ్ర విద్యార్థి” నేను.
కాళిదాస కవీంద్ర కావ్యకళావీధి
పరుగులెత్తెడి రాచబాట నాకు
భట్టబాణుని ముద్దుపట్టి కాదంబరి
కథలు చెప్పెడి చెల్మికత్తె నాకు
భవభూతి స్నేహార్ద్ర భావవైభవగీతి
కరుణా రసాభిషేకమ్ము నాకు
వాల్మీకి కవిచక్రవర్తి భావస్ఫూర్తి
ఆటలాడెడి పూలతోట నాకు
భారతీదేవి మృదులాంక భద్రపీఠి
ముద్దులొలికెడి కతనాల గద్దె నాకు
తెలుగుతోటల సంస్కృత వనలతాళి
నంటుత్రొక్కెడి “ఆంధ్రవిద్యార్థి” నేను.
అస్వతంత్రుడు
నేనొక దగ్ధజీవనుడనే అయినాను – మదీయ మానసో
ద్యానమునిండ రక్కసిపొదల్ చిగిరింతలు గారకంపలే
గాని, పదేపదే పయిరుగాలికి నూగు గులాబి గుత్తులే
కానగరావు – స్వేచ్ఛయును గల్గునే యీ కరుణావిహారికిన్!
నేనొక వెర్రిమొర్రికవినే అయినాను – మదీయ జీవితా
ఖ్యానమునందు క్లిష్టగతి కష్టసమన్వయ దుష్టసంధులే
కాని సుగమ్య సుందర సుఖంకర సూక్తి సువర్ణ పంక్తియే
కానగరాదు – బోధమును గల్గునే యీ కవితావిలాసికిన్!
నేనొక జీర్ణశిల్పకుడనే అయిపోయితి – నా యులిన్ సదా
పీనుగ మొండెముల్ – పునుకపేరులు – కుంటిరూపి బొమ్మలే
కాని, వినూత్న యౌవన వికాస మనోహర రూపరేఖయే
కానగరాదు – తృప్తియును గల్గునె యీ తృషితాంతరాత్మకున్!
నేనొక క్లిష్టగాయకుడనే అయిపోయితి – నా విపంచి పై
దీన గళమ్ముతో తెగిన తీగలమీద విషాదగీతులే
కాని, రసంబు పొంగి పులకల్ మొలపించు ప్రమోదగీతయే
కానుగరాదు – స్థాయియును గల్గునె యీ రసలుబ్ధజీవికిన్!
నేనొక రంగలంపటుడనే అయినాను – మదీయ నాటకా
స్థానములో బుసల్ గుసగుసల్ సకలింతలు చప్పరింతలే
కాని, సెబాసటంచు రసికప్రవరుల్ తలలూపి మెచ్చుటే
కానగరాదు – సిద్ధియును గల్గునె యీ నటనావిలాసికిన్!
నేనొక కష్టకర్షకుదనే అయినాను – మదీయ బుద్ధి మా
గాణము నిండ ఒడ్డు మెరకల్ రవపెంకులు రాలురప్పలే
కాని, పసందుగా పసిడి కంకులువంగిన పంటపైరులే
కానగరావు – పుష్టియును గల్గునె నిష్ఠదరిద్రమూర్తికిన్!
నేనొక నష్టజాతకుడనే అయినాను – మదీయ జన్మ చ
క్రాన కుజాష్టమాది కుటిలగ్రహ కుండలి క్రూర దృష్టులే
కాని, త్రికోణ కేంద్ర శుభగ గ్రహ వీక్షణ సామరస్యమే
కానగరా – దదృష్టమును గల్గునె? యీ దురదృష్టమూర్తికిన్?
నేనొక భగ్ననావికుడనే అయినాను – మదీయ భవనాం
భోనిధిలో మహామకరముల్ సుడిగుండములున్ తుపానులే
కాని, సుధా సుధాకిరణ కల్పక దివ్యమణీ వితానమే
కానగరాదు – అద్దరియు గల్గునె యీ యెదురీతగానికిన్?
నేనొక దీనభిక్షుడనే అయినాను – మదీయ జీర్ణగే
హాన దరిద్రదేవత మహా వికట ప్రళయాట్టహాసమే
కాని, యదృష్టలక్ష్మి కడకంటి సుధా మధురార్ద్రదృష్టియే
కానగరాదు – భాగ్యమును గల్గునె ఇట్టి యభాగ్యమూర్తికిన్?
నేనొక వ్యర్థతాపసుడనే అయినాను – మదీయ సంతత
ధ్యాన సమాధిలో వెకిలిదయ్యపు మూకల వెక్కిరింతలే
గాని, ప్రసన్నభావ కళికా లవలేశ విలాసమేనియున్
గానగరాదు – ముక్తియును గల్గునె యీ పరితప్తమౌనికిన్?
తెనుగుతల్లి
కనిపింపదే నేడు! కాకతీయ ప్రాజ్య
సామ్రాజ్య జాతీయ జయపతాక –
వినిపింపదే నేడు! విద్యానగర రాజ
సభలోని విజయ దుందుభుల మ్రోత –
చెలగదే నేడు! బొబ్బిలికోట బురుజుపై
తాండ్ర పాపయ తళత్తళల బాకు –
నిప్పచ్చరంబయ్యెనే నేడు! వీర ప
ల్నాటి యోధుల సింహనాదలక్ష్మి –
చెక్కు చెదరని – యేనాడు మొక్కవోని –
ఆంధ్ర పౌరుష మిప్పు డధ్వాన్న మయ్యె;
మరల నొకమాటు వెనుకకు మరలి చూచి
దిద్దుకోవమ్మ! బిడ్డల తెనుగుతల్లి!
రాజరాజుల చరిత్రల నాలపించెడి
గౌతమీ గద్గద కంఠరవము
కృష్ణరాయల కీర్తిగీతాలు కడుపులో
జీర్ణించుకొను హంపి శిథిలశిలలు
అలనాటి కాకతీయుల పౌరుషము త్రవ్వి
గంపకెత్తెడి ఓరుగంటి బయలు
బలితంపు రెడ్డి బిడ్డల సాము గరడీల
రాటుతేలిన కొండవీటి తటులు
విని – కని – తలంచుకొని గుండె వ్రీలిపోయి
వేడి వేడి నిట్టూర్పులే విడిచినాము!
గుడ్డ గట్టిన కడివెడు కొడుకులుండి
యిల్లు వాకిలి కరువైన తల్లివీవు!!
“రాయి గ్రుద్దును” నీ పురా శిల్పసంపత్తి
అమరావతీ స్తూప సముదయంబు;
“చదవించు” నీ మహాసామ్రాజ్య కథల నాం
ధ్ర క్ష్మాపతుల జయస్తంభ లిపులు;
“గళమెత్తిపాడు” నీ గాన సౌభాగ్యమ్ము
రమణీయముగ త్యాగరాయ కృతులు;
“వేనోళ్ళచాటు” నీ వీరమాతృత్వమ్ము
పలనాటివీరుల పంట కథలు;
“వల్లె వేయును” నీ వైభవ ప్రశస్తి
హోరుమంచును నేడు మా ఓడరేవు;
బ్రతికిచెడియున్న నీపూర్వ భాగ్యరేఖ
చెరగిపోలేదు తల్లి! మా స్మృతిపథాల!!
గంటాన కవితను కదనుత్రొక్కించిన
“నన్నయభట్టు” లీనాడు లేరు
కలహాన కంచుఢక్కల నుగ్గునుగ్గు గా
వించు “శ్రీనాథు” లీవేళ లేరు
అంకాన వాణి నోదార్చి జోలలు వాడు
“పోతనామాత్యు”లీ ప్రొద్దు లేరు
పంతాన ప్రభువుచే పల్లకీ నెత్తించు
కొను “పెద్దనార్యు” లీ దినము లేరు
“వాణి నా రాణి” యంచు సవాలు కొట్టి
మాట నెగ్గించు వీరు లీ పూట లేరు
తిరిగి యొకమాటు వెనుకకు తిరిగి చూచి
దిద్దికోవమ్మ! బిడ్డల తెనుగు తల్లి!!
కవులకు బంగారు కడియాలు తొడిగిన
రాయలు గన్న వరాల కడుపు
సీసాలతో కవితాసార మిచ్చు శ్రీ
నాథుని గన్న రత్నాల కడుపు
భద్రాద్రిలో రామభద్రు స్థాపించు గో
పన్నను గన్న పుణ్యంపు కడుపు
జగ మగంటిమి నల్దెసల్ వెలార్చిన పాప
రాయని గన్న వజ్రాల కడుపు
పిసినిగొట్టు రాజులకును – పిలకబట్టు
కుకవులకు – పిచ్చిపిచ్చి భక్తులకు – పిరికి
పందలకు – తావు గాకుండ ముందు ముందు
దిద్దుకోవమ్మ! బిడ్డల తెనుగుతల్లి!