సంవత్సరాది ఉగాది

చైత్రే మాసి జగద్ బ్రహ్మా – ససర్గ పథమే అహని;  వత్సరాదౌ వసంతాదౌ  రవిరాద్యే తథైవ చ అని శాస్త్రాలు ’ఉగాది’ ప్రాశస్త్యాన్ని వర్ణిస్తున్నాయి. ఆద్యంత రహితుడైన భగవంతుడు సృష్టిని మొదలుపెట్టిన రోజే ఉగాది. జగత్తును సృష్టించే బ్రహ్మదేవుడు తన సృష్టికి…

రాస లీల – శృంగారమా? ఆధ్యాత్మికమా?

అరవైనాలుగు కళల్లోను, నవరసాల్లోనూ కూడా ఒకటైన శృంగారరసానికి ఓ ప్రత్యేకత ఉంది. అటు లౌకిక సుఖ ప్రియుల్ని, ఇటు అలౌకిక మోక్షసుఖాపేక్షుల్నీ ఇద్దర్నీ బలంగా ఆకర్షించిన రసంగా ఇది ప్రసిద్ధి చెందింది. శృంగారమంటే విశృంఖల కామ మని చాలామంది ఉద్దేశ్యం. కానీ…

భారతీయ ప్రాచీన శాస్త్రాల అధ్యయన క్రమం

ప్రస్తావన: వేదవ్యాస రచితమైన బ్రహ్మసూత్రాలలో “తత్తు సమన్వయాత్” అన్న సూత్రమొక టున్నది. ఇది చాలా సులువుగా అర్థమయ్యే సూత్రం. బహు గ్రంథ విస్తృతము, పద గుంఫనా గహనము, బహ్వర్థ గంభీరమూ ఐన సనాతన ధర్మ సూక్ష్మాలను తెలుసుకోవాలంటే అన్ని గ్రంథాలను సమన్వయ…

శివతత్వం

  ఫాలనేత్రం… కపాలమాల… గరళకంఠం… సర్పహారం… నంది వాహనం… త్రిశూలం, ఢమరుకం… గజచర్మాంబరం… ఇలా విశిష్టమైన రూపంలో భక్తులను అనుగ్రహించి, కరుణించే భక్తసులభుడు పరమ శివుడు. హిమగిరివాసునికి పరమప్రియమైన ఈ శివరాత్రి పర్వదినాన ఆ మహారుద్రుని తత్వాన్ని తెలుసుకోవడం ద్వారా పరమశివుని…

గుణనిధి వృత్తాంతం – సామాజిక అంశాలు

  గుణనిధి వృత్తాంతం శ్రీనాధుడు రాసిన కాశీఖండం అనే గ్రంధంలో శివరాత్రి మహత్మ్యం అధ్యాయం లోనిది. దీనికి మూలకథ సంస్కృతంలో ఉన్నా, నిడివిపరంగా అది శ్రీనాధుడు రాసిన దాని కన్నా చాలా చిన్నది. సంస్కృత మూలానికీ, శ్రీనాధుడి కాలానికీ పదిహేను శతాబ్దాల…

సూర్యాయ విశ్వ చక్షుషే – భాగం 2

  సూర్యునికి సంబంధించిన యెన్నెన్నో ఆసక్తిదాయకమైన విశేషాలు మన పురాణాలలో అనేకం ఉన్నాయి. అసలు ప్రతిరోజూ సూర్యుని ముందు నిలబడి ఆదిత్య హృదయం చదవటం, సూర్య నమస్కారాలు చేయటం వల్ల, అనేక వ్యాధులు కూడా దూరమౌతాయని పురాణాలు చెబుతూనే వున్నాయి. కఫమూ,…

సూర్యాయ విశ్వ చక్షుషే – భాగం 1

  సూర్యుని విశ్వ చక్షువు (ప్రపంచానికి కళ్ళవంటి వాడు) అని తైత్తరియోపనిషత్ అంటోంది. నిజమేకదా! సూర్యుని ప్రకాశం లేనిదే, జగత్తు తమోమయం. సూర్యోదయం లేనినాడు, ప్రపంచం అంధకార బంధురం. అందుకే సూర్యుడే, జగతికి నేత్రములవంటివాడు అనటం యెంతో యుక్తి యుక్తం. అంతే…

భారతీయ సనాతన ధర్మం విశ్వరూపం – భాగం 2

  వేదం అంటే ఒకే ఒక పుస్తకం కాదు.   వైదిక సాహిత్యం – విభాగాలు వైదిక సాహిత్యంలో 18 విద్యాస్థానములు ఉన్నాయి. విద్యాస్థానం అంటే ఇంగ్లీషులో Branch of Study అని చెప్పుకోవచ్చు. వీటిలో శ్రుతి అనే విభాగంలో ఋగ్వేదం,…

ప్రయత్నమేవ అగ్రజం

  బ్లాక్ లో సినిమా టికెట్స్ అమ్మడం, ఇంటెర్వల్లో సమోసాలు అమ్మడం ఉపాధిగా పెట్టుకున్న కాశీకి కొత్త ఉపాధి వెతుక్కోవడం చాల కష్టమైంది. కానీ రోజులు గడవాలంటే ఏదో ఒక పని చేయక తప్పదు కదా! సినిమా హాళ్ళలో తినుబండారాలు అమ్ముకొనేవాళ్ళు,…

మల్లంపల్లి చరిత్ర సమీక్ష – శ్రీరమణ పేరడీ

(శ్రీరమణ పేరడీలు నుండి స్వీకృతం)   చరిత్ర పరిశోధనే ఆహారంగా, నిద్రగా స్వీకరించి, చరిత్రగతులు దిద్దిన మల్లంపల్లి సోమశేఖర శర్మగారి సమీక్ష చారిత్రకంగానే వుంటుంది. శిలల భాషలు తెలుసు ఆయనకు, చాకిబండలనుకున్న వాటిని శాసనాలుగా చదివిన దిట్ట. ***** మల్లంపల్లి చరిత్ర…